Een vervolg/reactie op 033 en 034
Strategische inzet van de AVG tegen AI-ondersteunde aanvallen
De dreiging van cybercriminaliteit ontwikkelt zich in hoog tempo, waarbij kunstmatige intelligentie (AI) steeds vaker wordt ingezet voor gerichte en overtuigende aanvallen. Denk hierbij aan stemklonen, geautomatiseerde phishingberichten, gepersonaliseerde deepfakes of social engineering op basis van gelekte gegevens.
In dit krachtenveld is de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) niet alleen een juridisch kader, maar ook een praktisch instrument. Een organisatie die de AVG consequent en strategisch toepast, bouwt systematisch een verdedigingslinie op tegen de risico’s van AI-gedreven datamisbruik.
Een goed uitgevoerde AVG-implementatie vergroot de digitale weerbaarheid op drie niveaus:
- Organisatorisch: procedures, verantwoordelijkheden, bewustwording
- Technisch: gegevensbeveiliging, toegangscontrole, logging
- Cultureel: risicobewustzijn en meldingsbereidheid
AVG-maatregelen die bescherming bieden tegen AI-dreiging
Concreet onder de streep kan men van het volgende uitgaan:
- Dataminimalisatie vermindert aanvalspotentieel (Artikel 5, lid 1, sub c AVG)*
Een organisatie die slechts de strikt noodzakelijke persoonsgegevens verwerkt en opslaat, beperkt de waarde van gestolen of gelekte data. AI-aanvallen worden vaak gevoed door grootschalige datasets; minimalisatie maakt profilering en manipulatie moeilijker.
Structurele toepassing van dataminimalisatie verlaagt de impact van eventuele datalekken aanzienlijk.
- Beveiligingsmaatregelen afgestemd op technologische dreiging (Artikel 32 AVG)*
De AVG vereist dat organisaties passende technische en organisatorische maatregelen nemen ter beveiliging van gegevens. De “stand van de techniek” is hierbij bepalend. In het licht van AI-dreigingen betekent dit: multifactor-authenticatie, toegangssegmentatie, gedragsanalyse en anomaliedetectie.
Ook logging en controle op ongebruikelijke toegang zijn essentieel bij AI-aanvallen die menselijke tussenkomst imiteren.
- Privacy by design & by default als fundamenteel principe (Artikel 25 AVG)*
Een AVG-conforme inrichting vereist dat systemen standaard gegevensbeschermend zijn ingericht. Dit betekent onder andere: standaard beperkte toegang, pseudonimisering, en een infrastructuur die voorkomt dat persoonsgegevens eenvoudig worden geëxtraheerd door AI-tools.
Hierdoor wordt het risico beperkt dat AI-systemen eenvoudig toegang krijgen tot gevoelige informatie via zwakke plekken in het ontwerp.
- Bewustwording en opleiding als beschermende cultuurmaatregel (Artikel 39, lid 1, sub b AVG)*
De AVG stelt dat medewerkers bewust gemaakt moeten worden van hun rol in gegevensbescherming. In de context van AI vereist dit training in het herkennen van overtuigende nepcommunicatie (bijv. deepfake-video’s of overtuigende stemopnames).
Medewerkers vormen een eerste detectielijn; goed geïnformeerde medewerkers verkleinen het risico op succesvolle social engineering.
- Meldplicht versterkt incidentrespons (Artikel 33 AVG)*
Bij een datalek moet snel worden gehandeld. De AVG verplicht tot melding binnen 72 uur. Dit vereist procedures voor detectie, analyse en rapportage – onmisbaar in een omgeving waar AI-aanvallen zich snel en geautomatiseerd kunnen verspreiden.
Een AVG-conforme incidentstructuur voorkomt vertragende besluitvorming en beperkt reputatieschade.
- Verwerkersbeheer als schakel in ketenbeveiliging (Artikel 28 AVG)*
Externe leveranciers (zoals AI-dienstverleners, cloudaanbieders of HR-software) dienen middels verwerkersovereenkomsten expliciet verplicht te worden tot adequate beveiligingsmaatregelen.
Dit voorkomt dat gegevenslekken ontstaan bij partners zonder ons beveiligingsniveau, een reëel risico bij AI-gebruik.
Mocht u hier meer over willen weten, hoe deze 6 punten binnen uw omzetting van de Algemene Verordening Gegevensbescherming AVG meerwaarde kunnen hebben, neemt u dan gerust met mij contact op: Michael Bense
Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG)
*Artikel 5(1)(c) – Dataminimalisatie
Persoonsgegevens moeten toereikend, ter zake dienend en beperkt zijn tot wat noodzakelijk is voor de doeleinden waarvoor zij worden verwerkt.
*Artikel 25 – Privacy by design & by default
Organisaties moeten passende technische en organisatorische maatregelen nemen om te waarborgen dat, standaard, alleen de noodzakelijke persoonsgegevens worden verwerkt.
*Artikel 32 – Beveiliging van verwerking
Verwerkingsverantwoordelijken en verwerkers moeten passende maatregelen nemen, afgestemd op het risico, om de beveiliging van gegevens te waarborgen.
*Artikel 33 – Meldplicht datalekken
Inbreuken op persoonsgegevens moeten binnen 72 uur na ontdekking worden gemeld aan de toezichthoudende autoriteit, tenzij het onwaarschijnlijk is dat er een risico bestaat voor de rechten en vrijheden van betrokkenen.
*Artikel 28 – Verwerkersovereenkomsten
Verwerkingsverantwoordelijken dienen met verwerkers een schriftelijke overeenkomst aan te gaan waarin beveiligingsverplichtingen expliciet zijn opgenomen.
*Artikel 39(1)(b) – Opleiding en bewustwording
De functionaris voor gegevensbescherming ziet toe op de bewustmaking en opleiding van medewerkers inzake gegevensbescherming.
Nieuwsgierig: U kunt de gehele Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) nalezen hier op een speciaal deel van onze site.